İstiklal Marşı’nın Orjinal El Yazısı Bestesi İstanbul Şehir Üniversitesi Arşivi’nde

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi’nde yer alan Taha Toros Arşivi’nden, İstiklal Marşı’nın bestekarı, dönemin Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefi Osman Zeki Üngör’ün kendi el yazısıyla yazdığı orijinal beste gün ışığına çıkartıldı. 12 Mart 1921 tarihinde Birinci Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen İstiklal Marşı’nın bestecisinin orijinal el yazısıyla yazdığı notaları ve sözleri içeren belge, 12 Mart İstiklal Marşı’nın Kabulü ve Mehmet Akif Ersoy’u Anma Günü vesilesi ile dijital ortama taşındı.

İstanbul Şehir Üniversitesi, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle yürüttüğü “Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği” ve “Unutma İstanbul” projeleri kapsamında, ‘Arşiv Adam’ olarak bilinen araştırmacı, yazar Taha Toros’un kişisel arşivini dijital ortama taşımaya devam ediyor. Arşivde yer alan Bestekâr Osman Zeki Üngör’ün kendi el yazısıyla yazdığı İstiklal Marşı’nın orijinal bestesi, İstiklal Marşı’nın kabulünün 96. yıldönümü vesilesiyle tarih meraklılarının ve araştırmacıların ilgisine sunuldu. İstiklal şairi Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı’nın bestecisi Osman Zeki Üngör’e ait çok sayıda belgeye http://earsiv.sehir.edu.tr adresindeki ŞEHİR Akademik Arşiv’den erişilebilir.

İstiklal Marşı’nın bugün geçerli olan bestesi 1930’da resmileşti

Birinci Büyük Millet Meclisi adına Maarif Vekaleti’nin açtığı İstiklal Savaşı Marşı yarışmasına Türkiye’nin çeşitli yerlerinden 724 şair eserleriyle katıldı. O sırada kendisi de Birinci Büyük Millet Meclisi’nde vekil olan Mehmet Akif Ersoy’un İstiklal Marşı, 12 Mart 1921 tarihinde kabul edildi. Güftenin bestelenmesi için ayrıca açılan yarışma kapsamında 1924 yılında Seçici Kurul tarafından kabul edilen Ali Rıfat Çağatay'ın bestesi 1930 yılına kadar kullanıldı. 1930 yılında yapılan değişiklikle, dönemin Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefi Osman Zeki Üngör'ün 1922'de hazırladığı bugünkü beste yürürlüğe konarak Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi marşı haline geldi.

Osman Zeki Bey (Üngör) hakkında:

1880 yılında Üsküdar’da doğan Osman Zeki Bey, ilk senfonik orkestrayı kurmuş ve çok geniş bir repertuvarla dünya çapındaki eserlerin Türkiye’de tanınmasını sağlamıştır. 11 yaşında saray mızıkasına yazdırılan Osman Zeki Bey’i, Fransa’dan getirtilen ünlü viyolonist Vondra yetiştirmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Sarayı’nın orkestrası ile Orta Avrupa’da konserler veren Osman Zeki, konserlerde dünyaca ünlü besteciler olan Brahms, Schubert, Mendelsohn gibi isimlerin senfonilerine yer vermiştir. İstiklal Marşı’nı bestelediği sırada saray orkestrası şefi olan Osman Zeki Bey, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilan edilmesinden sonra kurulan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın çekirdeği olan Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti’nin de ilk şefidir. 1934 yılında görevinden sağlık sorunları nedeniyle emekliye ayrılan Osman Zeki Bey, 1958 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Osman Zeki Bey’in İstiklal Marşı dışında marş türünde bestelediği pek çok eseri bulunmaktadır.